Sıkça Sorulan Sorular

Eczane, Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsat alarak faaliyet gösteren, toplumun ilaç ve sağlık ürünlerine güvenli şekilde ulaşmasını sağlayan bir sağlık kuruluşudur. Eczanelerde hem reçeteli hem reçetesiz ilaçlar satılır, bunun yanında çeşitli sağlık ürünleri, tıbbi cihazlar ve takviye edici gıdalar da bulunabilir. Eczanenin mesul müdürü olan eczacı, üniversitelerin eczacılık fakültelerinden mezun bir sağlık profesyonelidir. Eczacılar, doktorların yazdığı reçeteleri kontrol eder, ilaçların doğru doz ve kullanım şekli hakkında hastaya bilgi verir, olası yan etkiler ve ilaç etkileşimleri konusunda uyarılarda bulunur. Kısacası eczaneler, hem ilacın temin edildiği hem de sağlık danışmanlığının verildiği, birinci basamak sağlık hizmet noktalarıdır.

Eczacılar, ilaçların güvenli, doğru ve amacına uygun şekilde hastalara ulaştırılmasından sorumlu sağlık profesyonelleridir. Temel görevleri arasında; doktorun yazdığı reçeteyi incelemek, ilaçların dozunu ve kullanım süresini kontrol etmek, hastaya ilacı nasıl, ne kadar süre ve hangi sıklıkta kullanması gerektiğini anlatmak yer alır. Ayrıca olası yan etkiler, ilaç–ilaç veya ilaç–gıda etkileşimleri hakkında danışmanlık yaparlar. Reçetesiz ilaçlar, vitaminler, tıbbi cihazlar ve takviye ürünlerin de bilinçli kullanılabilmesi için hastaları yönlendirir, gerek görürse doktora başvurmaları konusunda uyarırlar. Bunun yanı sıra ilaçların uygun ısı ve nem koşullarında saklanmasını sağlamak, son kullanma tarihi geçmiş ilaçları ayıklamak ve imha sürecine hazırlamak, eczanedeki stokları ve kayıtları mevzuata uygun şekilde tutmak da eczacının sorumlulukları arasındadır. Tüm bu görevlerin ortak amacı, toplumda akılcı ilaç kullanımını yaygınlaştırmak ve ilaca güvenli erişimi sağlamaktır.

Eczanelerin çalışma saatleri il ve ilçe bazında küçük farklılıklar gösterebilir ancak genel uygulama; hafta içi ve Cumartesi günleri sabah 09.00 civarında açılıp akşam 19.00 civarında kapanmaları şeklindedir. Çoğu yerde Pazar günleri gündüz saatlerinde normal eczaneler kapalıdır; o günkü hizmet, nöbetçi eczaneler üzerinden devam eder. Öğle arasında genellikle tam bir kapanma olmaz; eczane personeli dönüşümlü mola vererek hizmetin kesintisiz sürmesini sağlar. Bazı bölgelerde yerel idare veya Eczacı Odası kararlarına bağlı olarak açılış–kapanış saatlerinde 30–60 dakikalık oynamalar olabilir. En doğru çalışma saatini, eczanenin kapısındaki duyurudan veya bölgenizdeki resmi ilanlardan kontrol etmek her zaman en güvenilir yoldur.

Cumartesi günleri eczanelerin büyük çoğunluğu hafta içiyle aynı mesai düzeninde, yani tam gün hizmet verir. Bazı küçük ilçe veya beldelerde Cumartesi öğleden sonra kapatan eczaneler de olabilir; bu durumda öğleden sonra ve akşam saatleri için nöbetçi eczane uygulaması devreye girer. Pazar günü ise genel kural, normal eczanelerin kapalı, sadece nöbetçi eczanelerin açık olmasıdır. Pazar günleri ve resmi tatillerde vatandaşların acil ilaç ihtiyacını karşılamak üzere her bölgede en az bir nöbetçi eczane görev yapar. Özetle: Cumartesi genellikle açık, Pazar günü sadece nöbetçi eczaneler hizmet vermektedir.

Dini bayramlar (Ramazan, Kurban vb.) ve resmi tatillerde (1 Ocak, 23 Nisan, 29 Ekim gibi) normal eczaneler genellikle kapalıdır. Bu günlerde halkın ilaç ve sağlık ürünü ihtiyacı nöbetçi eczaneler aracılığıyla karşılanır. Her bölge için bayram ve resmi tatil günlerinde görev yapacak nöbetçi eczaneler önceden planlanır ve duyurulur. Özellikle uzun tatil dönemlerinde her gün için ayrı nöbet listesi hazırlanır ve kesintisiz eczane hizmeti sunulur. Tatil döneminde hangi eczanenin nöbetçi olduğunu öğrenmek için yerel Eczacı Odası duyurularını, il/ilçe sağlık müdürlüğü ilanlarını veya nobetcienyakineczane.com üzerinde yer alan nöbetçi eczane listelerini kontrol edebilirsiniz.

Nöbetçi eczane, normal mesai saatleri dışında (gece, Pazar günü ve resmi tatillerde) açık kalarak halka ilaç ve sağlık ürünü hizmeti sunan eczanedir. Amaç, tüm eczaneler kapalıyken bile vatandaşların acil ilaç ihtiyaçlarının karşılanabilmesidir. Her il ve ilçede, her gece için en az bir eczane nöbetçi olarak belirlenir; büyükşehirlerde ise ilçe bazında birden fazla nöbetçi eczane olabilir. Örneğin akşam 19.00'dan sonra, gece boyunca veya Pazar günü gün boyu ilaç almanız gerekirse, hizmet alabileceğiniz yer nöbetçi eczanedir. Nöbet görevi, ilgili Eczacı Odası tarafından hazırlanan çizelgeye göre eczaneler arasında dönüşümlü olarak paylaştırılır.

Nöbetçi eczaneler, normal eczane mesaisi sona erdikten sonra devreye girer. Çoğu bölgede eczaneler akşam 19.00 civarında kapandığı için, nöbetçi eczanenin hizmet süresi bu saatten itibaren başlar ve ertesi sabah mesai başlayana kadar devam eder. Hafta içi geceleri akşamdan sabaha kadar, Cumartesi akşamından Pazartesi sabahına kadar geçen süre içinde (Pazar gününün tamamı dahil) nöbetçi eczaneler açıktır. Resmi tatil ve bayram günlerinde de 24 saat esasına göre çalışarak ilaç hizmetinin kesintisiz sürmesini sağlarlar. Özetle, diğer eczanelerin kapalı olduğu tüm zaman dilimlerinde nöbetçi eczaneler görev başındadır; ertesi gün normal mesai başladığında nöbet sona erer.

Bulunduğunuz yerde hangi eczanenin o gün nöbetçi olduğunu öğrenmek için birkaç pratik yol vardır: • Resmi duyurular ve web siteleri: İl veya ilçe Eczacı Odası ile sağlık müdürlüğü, her gün için nöbetçi eczane listesini yayınlar. • Telefon hatları ve uygulamalar: Belediyelerin çağrı merkezleri, Sağlık Bakanlığı hatları ve bazı mobil uygulamalar aracılığıyla nöbetçi eczaneler hakkında bilgi alabilirsiniz. • Eczane ve hastane panoları: Mahallenizdeki eczanelerin camlarında, o gece için nöbetçi olan eczanelerin isim ve adreslerini gösteren listeler asılı olabilir. Hastane acil servislerinde de nöbetçi eczane listeleri bulunur. • İnternet araması: nobetcienyakineczane.com üzerinden il ve ilçe seçimi yaparak, size en yakın nöbetçi eczaneleri güncel şekilde görebilirsiniz. Nöbetçi eczane listeleri günlük olarak değiştiği için, her ihtiyaç anında güncel listeyi kontrol etmek önemlidir.

Nöbetçi eczaneleri belirleme görevi, o bölgedeki Eczacı Odası tarafından yürütülür. Odalar, il veya ilçe sınırları içindeki eczane sayısını, nüfus yoğunluğunu, yerleşim bölgelerinin konumunu ve ulaşım imkanlarını dikkate alarak bir nöbet çizelgesi hazırlar. Bu çizelgede hangi eczanenin hangi tarih ve günlerde nöbetçi olacağı ayrıntılı olarak planlanır. Büyükşehirlerde aynı gece birden fazla nöbetçi eczane görevlendirilirken, küçük ilçelerde çoğu zaman tek nöbetçi eczane yeterli olur. Hazırlanan nöbet çizelgesi, ilgili sağlık müdürlüğünün onayına sunulur; onaylandıktan sonra resmi hale gelir ve halka duyurulur. Böylece her eczacı, yıl içerisinde belirli sayıda gece veya tatil nöbeti tutar; sistem, hizmetin aksamaması ve nöbet yükünün adil dağılması üzerine kuruludur.

Gece saatlerinde nöbetçi eczaneye gittiğinizde kepengin kapalı veya kapıda kilit olduğunu görebilirsiniz. Bu durum, eczanenin hizmet vermediği anlamına gelmez. Güvenlik nedeniyle özellikle gece geç saatlerde eczaneler kapıyı kilitleyip içeriden çalışabilir. Kapıda genellikle bir zil veya çağrı butonu bulunur. Böyle bir durumla karşılaştığınızda, kapıdaki zili çalarak ya da camdaki küçük pencereden seslenerek eczane personeline haber vermelisiniz. Eczacı veya görevli, içeride hazır bulunmak ve hasta geldiğinde hizmet vermekle yükümlüdür. Zili çaldığınız halde uzun süre yanıt alamazsanız, nobetcienyakineczane.com üzerinden bölgenizde o gece görevli başka bir nöbetçi eczane olup olmadığını kontrol edebilir, gerekirse ilgili kurumlara (zabıta, polis vb.) bilgi verebilirsiniz. Ancak bu tür durumlar oldukça nadirdir.

Nöbetçi eczanelerde ilaçlar için "gece tarifesi" adı altında ekstra bir ücret alınmaz. Türkiye'de ilaç fiyatları Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenir ve tüm eczanelerde aynıdır; bu fiyatlar, gündüz veya gece değişmez. Yani bir ilacı gündüz ne kadara alıyorsanız, gece nöbetçi eczaneden de aynı fiyata alırsınız. Nöbet görevinden dolayı hastadan ilave bir "nöbet ücreti" talep edilemez. Ödediğiniz tutarın içinde; varsa ilaç katılım payı, ilacın SGK tarafından karşılanmayan kısmı (fiyat farkı) ve muayene katılım payı gibi kalemler bulunabilir, ancak bunlar nöbetten bağımsız, reçetenizin içeriğiyle ilgilidir. Eğer bir eczanede nöbet ücreti adıyla fazladan bir bedel istendiğini düşünürseniz, ilgili resmi kurumlara şikayette bulunabilirsiniz.

Eczane ruhsatı, bir eczacının belirli bir adreste eczane açıp işletmesine izin veren, Sağlık Bakanlığı onaylı resmi belgedir. Bu ruhsat olmadan eczane açılması mümkün değildir. Eczane açmak isteyen eczacı; diploması, eczacı odası üyelik belgesi, açılacak yerin krokisi, sağlık raporu ve benzeri belgelerle birlikte il/ilçe sağlık müdürlüğüne başvurur. Yetkililer hem evrakları hem de eczanenin açılacağı lokasyonu mevzuata uygunluk açısından denetler. Alanın büyüklüğü, fiziki koşullar (laboratuvar bölümü, ecza dolapları, buzdolabı, lavabo, bekleme alanı vb.) ve yer seçimi uygun bulunduğunda, eczacıya eczane açma ruhsatnamesi düzenlenir. Bu belge eczanede görünür bir yerde bulundurulmak zorundadır. Eczane ruhsatı, belediyeden alınan klasik işyeri ruhsatından farklıdır; eczaneler için esas yetki belgesi sağlık müdürlüğü tarafından verilen bu ruhsattır.

Türkiye'de eczane açma ve işletme hakkı yalnızca eczacılık fakültesi mezunu, eczacı unvanına sahip kişilere tanınmıştır. Yani eczacı olmayan bir kişi kendi adına eczane açamaz; bu, mevzuata aykırıdır. Eczane açmak isteyen eczacının ilgili Eczacı Odası'na kayıtlı olması ve mesleğini icra etmeye engel bir hukuki veya sağlık problemi bulunmaması gerekir. Bunun yanında, yeni mezun eczacılar için yardımcı eczacılık zorunluluğu gibi ek şartlar da söz konusudur. Özetle, eczane özel bir sağlık işletmesi olup, sorumluluğu tamamen eczacıya ait olan bir yapıdır; bu nedenle yalnızca eczacıların açmasına izin verilir.

Eczane açmak isteyen bir eczacının yerine getirmesi gereken başlıca şartlar şunlardır: • Eczacı Odası kaydı: Eczacının, bulunduğu ilin Eczacı Odası'na üye olması ve oda kayıt belgesini alması gerekir. • Nüfus kriterine uygunluk: Her ilçe için nüfusa göre belirlenen eczane sayısı sınırı vardır. Bölgenin nüfusu yeni bir eczaneyi destekleyebilecek düzeyde değilse, ek eczane açılışına izin verilmez. • Yardımcı eczacılık (yeni mezunlar için): Belirli bir tarihten sonra fakülteye başlayan eczacılar için, serbest eczane açmadan önce en az bir yıl süreyle bir eczanede "yardımcı eczacı" olarak çalışma şartı bulunmaktadır. • Fiziki koşullar: Açılacak eczanenin alanı, iç düzeni ve teknik donanımı mevzuata uygun olmalıdır. Belli bir metrekare alt sınırı vardır; laboratuvar bölümü, ilaçların saklanacağı dolaplar, bekleme alanı, buzdolabı ve hijyen şartlarını sağlayan altyapı zorunludur. • Resmi onay: Eczacı, eczane adresi ve gerekli belgelerle il/ilçe sağlık müdürlüğüne başvurur. Yapılan incelemeler sonrasında uygun bulunursa eczane ruhsatı düzenlenir. Ruhsat alındıktan sonra vergi kaydı, SGK ile sözleşme gibi diğer işlemler tamamlanır ve eczane resmen hizmete açılır.

Türkiye'de yeni eczane açılışları, ilçe nüfusuna göre belirlenen bir kriterle sınırlandırılmıştır. Genel kural, her 3.500 kişiye bir eczane düşecek şekilde planlama yapılmasıdır. Bu sayede eczane dağılımının dengeli olması ve hem eczacılar hem de halk için sağlıklı bir sistem kurulması amaçlanır. Örneğin 35.000 nüfuslu bir ilçede 10 eczane varsa, bu kural gereği yeni bir eczane açılabilmesi için nüfusun anlamlı ölçüde artması gerekir. Nüfusu çok düşük, hiç eczanesi olmayan yerleşim yerleri için istisna tanınarak en az bir eczanenin açılmasına izin verilebilir. Her yıl güncellenen nüfus verilerine göre Sağlık Bakanlığı, hangi ilçede kaç yeni eczanenin açılabileceğini ilan eder. Başvuran eczacılar arasından da belirlenen ölçütlere göre (örneğin hizmet puanı gibi kriterler) seçim yapılır.

Türkiye'de eczanelerin resmi isimleri genellikle eczacı sahibinin ad ve soyadı üzerinden oluşturulur; örneğin "Ayşe Yılmaz Eczanesi" gibi. Bunun sebebi, mevzuatın eczane tabelasında eczacının adı ve soyadının yer almasını zorunlu kılmasıdır. Böylece o eczanenin kime ait olduğu ve sorumlu eczacının kim olduğu halk tarafından açıkça görülebilir. Bu uygulama, eczanelerin herhangi bir zincir marka mağazası değil, bireysel sorumluluk taşıyan sağlık kuruluşları olduğunun da altını çizer. Bazı eczacılar tabelada semtin adını veya farklı bir ismi öne çıkarmak istese bile, resmi kayıtlarda ve tabelada eczacının adının yer alması şarttır. Bu durum eczacılık mesleğinin kişisel itibar ve sorumlulukla yürütüldüğünü gösteren önemli bir unsurdur.

Eczaneler öncelikle ilaç satış noktalarıdır; ancak sadece ilaç değil, sağlığa yönelik birçok farklı ürün grubu da bulundururlar. Eczanelerde genel olarak şunlara rastlayabilirsiniz: • Reçeteli ve reçetesiz tüm beşerî ilaçlar • Vitamin ve mineral takviyeleri, bitkisel destek ürünleri • Tıbbi cihaz ve malzemeler: Tansiyon aleti, kan şekeri ölçüm cihazı, termometre, bandaj, yara bandı, gazlı bez vb. • Bebek mamaları, özel tıbbi amaçlı beslenme ürünleri ve bazı bebek bakım ürünleri • Dermokozmetik ürünler: Cilt bakımı, saç bakımı, güneş koruyucular, dermatolojik kremler ve şampuanlar • Diyabetik ve glütensiz ürünler, enteral beslenme ürünleri gibi özel tıbbi gıdalar • Anne–bebek ürünleri, hijyen ve dezenfeksiyon ürünleri • Bazı evcil hayvanlar için sınırlı sayıdaki veteriner ilaç ve ürünleri (ilgili izinlerin bulunduğu eczanelerde). Buna karşın, "ilaç" sınıfındaki ürünler yalnızca eczanelerden temin edilebilir; marketlerden veya benzeri satış noktalarından alınamaz. Eczaneden ilaç almanın önemli farkı, beraberinde eczacı danışmanlığı ve güvenilir saklama koşullarının da sunulmasıdır.

Evet. Türkiye'de hem reçeteli hem reçetesiz tüm beşerî ilaçların satışı kanunen sadece eczanelere bırakılmıştır. Ağrı kesiciler, antibiyotikler, tansiyon, diyabet, kolesterol ilaçları, şuruplar, kremler ve diğer tüm ilaçlar sadece eczanelerden temin edilebilir. Marketler, kozmetik mağazaları, benzin istasyonları veya benzeri yerlerde ilaç satışı yasaktır. Bu kuralın amacı, ilaçların doğru koşullarda muhafaza edilmesini ve hastaların ilaca erişirken mutlaka eczacı desteği almasını sağlamaktır. Eczane dışında kontrolsüz şekilde satılan ilaçlar, hem sahte veya kaçak olma riski taşır hem de ciddi sağlık tehlikelerine yol açabilir. Bu nedenle, ilaca ihtiyaç duyduğunuzda tek güvenilir ve yasal adres eczanelerdir.

İlaçlar genel olarak reçeteli ve reçetesiz (OTC) olmak üzere iki gruba ayrılır. Reçetesiz satılabilen ilaçlar; daha çok kısa süreli ve hafif rahatsızlıklarda kullanılabilen, güvenlilik profili görece yüksek ürünlerdir. Örneğin: • Bazı düşük doz ağrı kesici ve ateş düşürücüler • Soğuk algınlığı ve grip için üretilen bazı kombine şuruplar, pastiller • Mide yanması ve hazımsızlık için kullanılan bazı antiasit tablet veya şuruplar • Çeşitli vitamin ve mineral takviyeleri • Basit cilt merhemleri, pişik kremleri, hafif mantar kremleri (reçetesiz statüde olanlar) • Bazı öksürük şurupları • Antiseptik gargara, spreyler, serum fizyolojik gibi basit çözeltiler. Antibiyotikler, antidepresanlar, hormon preparatları, tansiyon, şeker ve kolesterol ilaçları, enjeksiyonluk ilaçlar gibi daha ciddi etki ve risk profiline sahip ilaçların ise mutlaka doktor reçetesiyle verilmesi gerekir; reçetesiz satılamazlar. Bu nedenle reçetesiz bir ilaç alırken bile, eczacınıza danışarak doğru ürün ve kullanım konusunda bilgi almanız önemlidir. Tereddüt ettiğiniz her durumda "Bu ilaç reçetesiz alınabilir mi?" diye eczacınıza sorabilirsiniz.

E-reçete, doktorların ilaç reçetelerini kağıt yerine elektronik ortamda düzenledikleri dijital reçete sistemidir. Muayene sonrasında doktor, reçeteyi bilgisayar üzerinden oluşturur ve size genellikle 6 haneli bir e-reçete numarası verir. Eczaneye gittiğinizde bu numarayı ve T.C. kimlik numaranızı eczacıya söylemeniz yeterlidir. Eczacı, Sağlık Bakanlığı'nın sistemine girerek e-reçetenizi ekrandan görüntüler, reçetedeki ilaçları hazırlar ve size teslim eder. Böylece kağıt reçete taşıma zorunluluğu ortadan kalkar; reçeteniz güvenli bir şekilde sistemde kayıtlı kalır. E-reçetenizde yazan ilaçlar dışına çıkılması mümkün değildir; bu da suistimallerin önüne geçer. Reçete numaranızı unuttuysanız e-Devlet veya e-Nabız üzerinden de görüntüleyebilirsiniz. Özetle, e-reçete sayesinde işlem süresi kısalır, kaybolma riski ortadan kalkar ve ilaç takibi kolaylaşır.

Serbest eczanelerin çok büyük bölümü Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile sözleşmelidir. Bu nedenle, SGK kapsamındaki bir reçeteyi genellikle girdiğiniz hemen her eczanede karşılatabilirsiniz. Anlaşmalı eczaneler, devlet tarafından geri ödemesi olan ilaçları sizin adınıza sistem üzerinden işler; sizden sadece muayene ücreti, ilaç katılım payı ve gerekirse ilaç fiyat farkı gibi zorunlu yasal ödemeleri tahsil ederler, kalan kısmı SGK karşılar. SGK ile anlaşması olmayan eczane sayısı oldukça azdır ve böyle bir eczaneye gittiğinizde, SGK reçetenizi işlemeye alamazlar; bu durumda başka bir anlaşmalı eczaneye yönelmeniz gerekir. Çoğu eczanenin tabelasında "SGK anlaşmalı" ifadesi yer alır; yer almasa bile pratikte eczanelerin neredeyse tamamı SGK'lı hastalara hizmet verebilecek durumdadır.

SGK'lı hastalar devlet hastanesi, üniversite hastanesi veya özel hastanelerde muayene olduklarında belirli bir muayene katılım payı öderler. Emekli vatandaşlar için bu ücret genellikle doğrudan emekli maaşından kesilirken, çalışan ve aktif sigortalı kişiler için çoğunlukla eczane üzerinden tahsil edilir. Yani reçetenizi eczaneye verdiğinizde, sistemde görünen muayene katılım payı tutarını eczacı sizden tahsil eder ve bu tutar daha sonra SGK'ya aktarılır. Bu ödeme, eczanenin kendisine ait ekstra bir ücret değil, devlet adına tahsil edilen yasal bir katkı payıdır. Ayrıca, reçeteli ilaçlar için ilaca göre değişebilen ilaç katılım payı ve varsa ilacın referans fiyatını aşan kısmı için fiyat farkı da olabilir. Eczaneden size iletilen toplam tutar, bu kalemlerin birleşiminden oluşur. Dolayısıyla eczanede ödediğiniz paranın tamamı eczaneye kalmamakta, önemli bir kısmı SGK ve ilgili kurumlara iletilmektedir.

Türkiye'de ilaçların perakende satış fiyatları devlet tarafından belirlenir ve tüm eczaneler için aynıdır. Bir ilacı İstanbul'da da alsanız, küçük bir ilçede de alsanız, aynı kutu için aynı fiyat geçerlidir. Eczaneler ilaçlarda serbest fiyat belirleyemez; rakip eczaneler arasında "fiyat yarışı" söz konusu değildir. İlaç fiyatlandırması, referans ülke fiyatları ve belirli bir Euro kuru üzerinden hesaplanan resmî kararnamelere göre yapılır. Eczanelerin kâr oranları da bu sisteme göre sınırlıdır. Sadece reçetesiz ürünler, kozmetik ve takviye ürünleri gibi ilaç dışı kategorilerde eczaneler arasında küçük fiyat farkları görülebilir; fakat ilaç statüsündeki ürünlerde fiyat birliği esastır. Bazı ilaçlarda orijinal ve eşdeğer (muadil) marka arasında fiyat farkı olabilir; o durumda SGK belirli bir tutara kadar ödeme yapar, üzeri için hasta fark öder. Ancak aynı ürünü hangi eczaneden alırsanız alın, fiyat değişmez.

Genel kural olarak eczaneler, satışı yapılmış ilaçları iade alamazlar. Bunun temel nedeni, ilacın eczane dışına çıktıktan sonra hangi koşullarda saklandığının kontrol edilememesi ve halk sağlığını tehdit edebilecek risklerin ortaya çıkabilmesidir. Eczane dışına çıkmış bir ilacı tekrar raflara koyup başka bir hastaya vermek, ilacın bozulmuş olma ihtimali nedeniyle doğru değildir. Bu nedenle, kutusu açılmamış bile olsa ilacın iadesi genellikle kabul edilmez. Bu kural mevzuata dayandığı için eczacılar tarafından esnetilmez. İstisnai durumlarda; eczanenin yanlış ürün vermesi, reçetenizdeki ilacın hatalı doldurulması veya ilacın üretim kaynaklı belirgin bir kusur taşıması halinde, eczacı doğru ürünle değişim yapabilir veya uygun süreci başlatabilir. Ancak "kullanmadım, vazgeçtim" gerekçesiyle ilaç iadesi mümkün değildir. Bu nedenle, eczaneden ilaç alırken ilacın adı, dozu ve adedinin doğru olduğundan emin olmak önem taşır. Kullanılmayan veya tarihi geçen ilaçların imhası için ise onları çöpe atmak yerine eczanenize getirmeniz daha güvenlidir.

Evet, eczanelerde gerektiğinde ilaç hazırlanabilir. Doktorunuz bazı durumlarda hazır ilaçlar yerine sizin için özel bir formül yazabilir. Eczanede eczacı tarafından, reçetedeki tarif doğrultusunda hazırlanan bu tür ilaçlara "majistral ilaç" denir. Örneğin cildiniz için özel bir karışım krem, belirli bir dozda hazırlanması gereken şurup veya piyasada hazır formu bulunmayan bir merhem, eczanenin laboratuvar bölümünde eczacı tarafından hazırlanabilir. Eczanelerde bu amaçla küçük bir laboratuvar alanı, hassas terazi, karıştırma ekipmanları ve gerekli diğer araçlar bulunur. Eczacı, majistral ilaç hazırlarken resmi farmakopelere ve teknik kurallara uygun hareket eder, doğru doz ve karışım oranlarını titizlikle uygular. Bu ilaçlar kişiye özel hazırlandığından, belirli bir süre içinde tüketilmesi ve başka kişilere verilmemesi gerekir. Bu yönüyle majistral hazırlama, eczacılık mesleğinin hem üretim hem de danışmanlık boyutunu gösteren önemli bir uzmanlık alanıdır.

Hayır. Mevzuata göre Türkiye'de internet üzerinden beşerî ilaç satışı yasaktır. Reçeteli veya reçetesiz hiçbir ilacı yasal olarak online alışveriş sitelerinden veya kargo yoluyla temin edemezsiniz. İlaçların satışı ve hastaya teslimi, eczacı gözetiminde, eczane ortamında yapılmalıdır. İnternette "ilaç" adıyla satılan ürünlerin önemli bir kısmı sahte, kaçak ya da ruhsatsız olabilir; içeriği bilinmeyen bu ürünler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle zayıflama hapları, cinsel performans artırıcı ürünler gibi bazı kalemler, internet ortamında sıkça "ilaç" görüntüsü verilerek pazarlanmaktadır; bunlardan uzak durmak gerekir. İlacın güvenli adresi her zaman eczanedir. Sağlık Bakanlığı ve meslek örgütleri, internetten ilaç alımının hem yasal hem de sağlık açısından riskli olduğuna dair sık sık uyarılar yapmaktadır. Özetle: İlaç internetten değil, eczaneden alınmalıdır.

Bazı zamanlarda eczaneye gittiğinizde aradığınız ilacın o anda stokta olmadığını görebilirsiniz. Bu durumda eczacı genellikle size şu konularda yardımcı olur: • Depo stoklarının kontrolü: Eczacı, ecza depolarının sistemine bağlanarak ilacın depoda mevcut olup olmadığını ve ne kadar sürede gelebileceğini görebilir. Çoğu ilaç, depodan 1–2 saat içinde veya en geç ertesi gün temin edilebilir. • Diğer eczanelerle iletişim: Eczaneler arasındaki iletişim kanalları (ortak yazılımlar, meslek grupları, iletişim ağları) sayesinde eczacı, ilacın yakınlardaki başka bir eczanede olup olmadığını araştırarak sizi yönlendirebilir. • Muadil (eşdeğer) ilaç: Eğer aradığınız ilaç piyasada geçici olarak bulunmuyorsa, doktorunuzla iletişim kurularak eşdeğer bir ilaç önerilebilir. Reçeteli ilaçlarda doktor onayı, reçetesiz ürünlerde ise eczacı tavsiyesi önemli rol oynar. • Özel durumlar: Türkiye'de bulunmayan bazı ilaçlar için, resmi kanallar üzerinden yurtdışından ilaç temini süreçleri de mümkündür; bu tip durumlarda eczacı sizi ilgili başvuru adımları konusunda bilgilendirebilir. Kısacası "yok" cevabını aldığınızda, eczacı genellikle size alternatif bir çözüm üretmek için çaba gösterecektir. Dilerseniz iletişim bilgilerinizi bırakıp ilaç geldiğinde haber verilmesini isteyebilirsiniz.

Eczanelerde enjeksiyon (iğne yapma), serum takma, dikiş atma gibi tıbbi girişimler yapılması yasal değildir. Bu tür işlemler, yalnızca doktorlar veya doktor kontrolünde çalışan hemşire, ebe ve ilgili sağlık personeli tarafından sağlık kuruluşlarında yapılabilir. Eczaneler, ilaç ve sağlık ürünlerinin temin edildiği, danışmanlık hizmeti verilen yerlerdir; girişimsel tıbbi uygulamalar için uygun bir ortam değildir. Geçmişte bazı eczanelerde iyi niyetle iğne yapıldığı görülse de günümüzde hem mevzuat hem de enfeksiyon kontrolü ve hasta güvenliği açısından bu uygulama açıkça sakıncalı kabul edilmektedir. Bu nedenle, enjeksiyon yaptırmanız gerekiyorsa aile sağlığı merkezi, hastane veya yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Eczaneler, reçeteli bir iğne ilacını size teslim eder; ancak uygulamanın mutlaka ehil bir sağlık personeli tarafından yapılması gerektiğini hatırlatır.

Evlerde zamanla son kullanma tarihi geçmiş veya artık kullanılması gerekmeyen ilaçlar birikebilir. Bu ilaçları kesinlikle çöpe atmak veya lavaboya dökmek doğru değildir; çünkü hem çevre kirliliği yaratabilir hem de kötü niyetli kişilerin eline geçerek yanlış kullanılma riskini arttırabilir. En güvenli yöntem, bu ilaçları en yakın eczaneye götürmektir. Eczaneler, son kullanma tarihi geçen veya kullanılamayacak durumdaki ilaçları ayrı bir yerde toplayarak ilgili kurumların yürüttüğü imha süreçlerine dahil eder. Bu ilaçlar, lisanslı tesislerde, özel yöntemlerle çevreye zarar vermeyecek şekilde yok edilir. Bazı belediyeler de atık ilaç toplama kampanyaları düzenlemekte, bu konuda eczanelerle işbirliği yapmaktadır. Her halükârda, kullanılmayan ilaçları evde saklamamak, çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurmamak ve ihtiyaç kalmadığında eczaneye teslim etmek en doğru yoldur.

Türk Eczacıları Birliği (TEB), Türkiye'deki eczacıların mesleki üst kuruluşudur ve kamu kurumu niteliğinde bir meslek birliğidir. Her ilde veya bölgede bulunan Eczacı Odaları, bulundukları yerde görev yapan eczacıları temsil eder; bu odaların oluşturduğu çatı yapı ise TEB'dir. TEB'in temel görevleri arasında; eczacılık mesleğinin hak ve menfaatlerini korumak, mesleki standartların geliştirilmesini sağlamak, Sağlık Bakanlığı ve SGK gibi kurumlarla eczacılar adına protokoller yapmak, ilaç politikaları ve eczacılık eğitimi gibi konularda görüş bildirmek yer alır. Ayrıca ilaç temin süreçleri, nöbet sistemleri, akılcı ilaç kullanımı ve halk sağlığı projeleri gibi alanlarda da aktif rol oynar. Türkiye'de bulunmayan bazı ilaçların yurtdışından temini gibi özel görevler de TEB üzerinden yürütülmektedir. Özetle TEB, eczacıların mesleki dayanışma, temsil ve koordinasyon merkezidir; eczacılar adına ulusal düzeyde söz söyleyen ana kuruluştur.